Hanneleen De Seranno
Er bestaan zoveel soorten piano’s: akoestische piano’s, digitale piano’s, hybride piano’s, digitaal-akoestische piano’s en zelfs zelfspelende piano’s. Wat zijn de verschillen tussen deze modellen?
In onze Pianowijzer, de gratis gids voor pianisten en hun ouders, vind je alle info netjes opgelijst in 1 document.
Vandaag gaan we dieper in op de akoestische piano’s, ook wel ‘buffetpiano’ genoemd, en de akoestische vleugelpiano’s.
Wat is een akoestische (vleugel)piano?
Een akoestische (vleugel)piano is een snaar-, toets- én slaginstrument dat bespeeld wordt met een enkel klavier met 88 toetsen en twee of drie pedalen. Er bestaan twee soorten: een rechte piano, ook wel buffetpiano genoemd, en een vleugelpiano.
Snaar-, toets- en slaginstrument
Dat de piano een snaar- en toetsinstrument is, ligt voor de hand. Binnenin de piano zijn snaren gespannen. Wanneer deze trillen, wordt de trilling overgebracht naar de zangbodem en ontstaat geluid. De 88 toetsen van het klavier bevestigen dan weer de term ‘toetsinstrument’.
Maar slaginstrument? Jawel! De snaren trillen namelijk dankzij hamerkoppen die, doordat een toets van het klavier wordt ingedrukt, de snaar aanslaan. Door dit ingenieuze systeem behoort de piano ook tot de familie van de slaginstrumenten.
Klavier
Het klavier heeft 88 toetsen: 52 witte en 36 zwarte toetsen en het is bovendien aanslaggevoelig. Dit betekent dat er een zachte toon ontstaat wanneer de toets zacht wordt ingedrukt en een harde, luide toon, wanneer de toets harder wordt aangeslagen.
Pedalen
Een moderne akoestische piano heeft doorgaans 3 pedalen.
De rechterpedaal wordt de sustainpedaal genoemd. Sustain betekent ‘aanhouden’. Wanneer je deze pedaal indrukt, blijven alle noten doorklinken totdat je de pedaal loslaat. Hierdoor ontstaat een vloeiende overgang tussen noten en akkoorden.
Bij buffetpiano’s heeft de middelste pedaal bijna altijd de functie van oefenpedaal. Je kan deze pedaal vastzetten zodat je je voet er niet steeds moet ophouden. Het geluid wordt dan heel sterk gedempt. Het is niet de mooiste klank die je met deze pedaal hoort, maar het zorgt er wel voor dat je ook op een akoestische piano kan oefenen zonder dat je je huisgenoten stoort.
De meest linkse pedaal is de una corda pedaal (ook wel ‘soft pedal’ genoemd). Deze Italiaanse woorden betekenen ‘één snaar’. De snaren bij een akoestische piano of vleugel zijn meestal per twee of drie snaren per noot gegroepeerd. Het groepje snaren is hierbij natuurlijk zo afgestemd dat ze samen als 1 noot klinken. Hierdoor krijg je per noot een heel rijke klank met veel boventonen. Wanneer je de una corda pedaal indrukt, slaat de hamerkop slechts een deel van deze snaren aan. Hierdoor ontstaat een meer gedempte klank met veel minder boventonen. Bij een vleugelpiano is dit effect duidelijker te horen dan bij een buffetpiano.
Waarin verschillen akoestische piano’s van elkaar?
Akoestische piano’s en vleugels verschillen van elkaar in hoogte of lengte, de kwaliteit van de materialen, het vakmanschap en de afwerkingsgraad waarbij alle onderdelen uiterst nauwkeurig op elkaar worden afgesteld.
Exacte verhoudingen
Een piano bestaat uit veel verschillende onderdelen die héél precies op elkaar afgestemd moeten zijn zoals de exacte plaats van de kam, de dikte en lengte van elke snaar, de hardheid van de hamerkoppen, het perfecte gewicht van de toetsen, en nog veel meer.
Bij goedkopere, vaak Chinese, piano’s wordt veel minder tijd besteed aan de exacte berekeningen van al deze verhoudingen en het uitvoeren ervan. Soms worden bepaalde onderdelen enkel door machines geproduceerd. Dat laat zich voelen in de klank en het speelgevoel, maar natuurlijk ook in de prijs.
Materiaal
Ook de keuze van het materiaal speelt een belangrijke rol. Hout, vilt, lak, toetsbeleg, … moeten allemaal van uitstekende kwaliteit zijn. De witte toetsen werden vroeger met ivoor bekleed, maar dat mag sinds eind de jaren ’80 niet meer verkocht worden.
Tegenwoordig is het toetsbeleg van de witte toetsen een soort ivoor-imitatie. Het is gemakkelijker in onderhoud en het verkleurt minder snel.
Puur vakmanschap
Het bouwen van een piano is puur vakmanschap.
Moderne apparatuur zoals computergestuurde machines kunnen bepaalde onderdelen maken. Maar het is de pianobouwer of pianotechnicus die al deze onderdelen met elkaar in verbinding brengt en dankzij zijn ruime ervaring het instrument laat ‘leven’.
Elke handeling wordt hierbij minstens 88 keer (88 toetsen) herhaald. Je voelt al aan dat het nauwkeurig afstellen van een (vleugel)piano heel wat uren in beslag kan nemen. Of niet. Maar dat merk je dan aan de prijs.
Hoogte en lengte
De hoogte van buffetpiano’s of de lengte van vleugelpiano’s kan sterk verschillen. Hoe hoger of langer, hoe meer materiaal er werd gebruikt. Daardoor is een groter instrument altijd een stukje duurder.
Daarnaast heeft een hogere buffetpiano een grotere zangbodem en langere snaren en produceert het hierdoor vaak een rijkere, vollere klank. Vooral in de bassen is dit goed hoorbaar: bij hogere instrumenten brengen de bassen een vollere klank voort en creëren ze meer volume.
De meest verkochte buffetpiano’s hebben een hoogte tussen de 110 en 125 cm. Vaak wordt de hoogte in de modelnaam opgenomen: bijv. de Yamaha P121 heeft een hoogte van 121 cm. Ook bij vleugelpiano’s zorgt een grotere en langere klankkast voor een diepere, rijkere klank én een groter volume. Dat is dan ook de reden waarom in concertzalen een vleugelpiano, of beter ‘concertvleugel’, van om en bij de 275 cm lengte staat. Ter vergelijking: de kleinste vleugelpiano heeft een lengte van ongeveer 150 cm. Is een hogere piano of een langere vleugelpiano automatisch beter?
Niet altijd…
Het grote volume en de rijke klank van grotere modellen zijn wel duidelijk merkbaar. Bovendien zullen de meeste pianofabrikanten bij hogere modellen ook betere materialen gebruiken en wordt er meer handwerk verricht. Maar het kan natuurlijk ook dat een hogere piano veel minder goed klinkt doordat het mechaniek niet nauwkeurig werd afgesteld.
Stel: je moet kiezen tussen een wat hoger of lager model in dezelfde prijsklasse.
Dan kies je best voor het instrument dat voor jou het beste klinkt én het fijnste speelt!
Een buffetpiano met een hogere klankkast
Een vleugelpiano met een langere klankkast
- Rijke klank
- Groot volume
- Doorgaans gebruik van materialen van topkwaliteit
- Meer handwerk door gespecialiseerde pianobouwers
- Piano’s van een kwaliteitsmerk kunnen door een pianotechnicus nog beter en stabieler afgesteld worden volgens de smaak van de pianist.
Een buffetpiano met een lagere klankkast
Een vleugelpiano met een kortere klankkast
- Minder volume; de piano klinkt compacter
- Gebruik van standaard materialen
- Het instrument wordt voor een groot deel machinaal ontwikkeld; er is minder aandacht voor de precieze verhoudingen en er wordt minder handwerk verricht.
Waarom voor een akoestische (vleugel)piano kiezen?
Elke pianist zal het beamen: in vergelijking met een digitale piano kan je op een akoestische (vleugel)piano veel beter werken aan je speeltechniek en klankvorming. Ook de muzikale beleving is bijzonder aangenaam voor de pianist én de luisteraar.
- Je hebt steeds een authentieke pianoklank die je kan aanpassen door de klep open te zetten of dicht te laten.
- Een moderne akoestische (vleugel)piano heeft een gewogen klavier van 88 toetsen.
- Het klavier staat in verbinding met een echt pianomechaniek. Wanneer dit mechaniek uit kwalitatieve materialen bestaat en perfect is afgesteld, kan je je speeltechniek gemakkelijk verbeteren. Je hebt immers meer controle over de klank en het dynamische bereik (van hard tot zacht) dan bij een digitale piano.
- De 3 pedalen van een moderne akoestische (vleugel)piano reageren veel accurater en genuanceerder dan deze van een digitale piano.
- Wanneer je een (vleugel)piano koopt van een vooraanstaand merk, behoudt dit instrument beter z’n waarde wanneer het goed onderhouden wordt: jaarlijkse stembeurt, regelmatig onderhoud of nazicht van het mechaniek, ruimte met stabiele temperatuur en luchtvochtigheid, …
- Het meubel van een buffetpiano of vleugelpiano geeft meteen cachet aan je interieur.
- Je kan bij de meeste modellen de kleur kiezen: zwart hoogglans of wit hoogglans zijn de meest gekozen kleuren. Maar er bestaan ook nog warme fineersoorten of soms is het mogelijk de piano in een mat zwarte kleur, ook wel gekend als zwart gesatineerd, te verkrijgen.
- Anderzijds is een akoestische piano of vleugelpiano duurder in aanschaf en onderhoud. Een akoestisch instrument wordt best 1 tot 2 keer per jaar gestemd. Ook het mechaniek laat je liefst elke 5 jaar controleren en afregelen door een pianotechnicus.
- Een akoestische piano of vleugel neemt meer plaats in dan een digitale (vleugel)piano en het kan ook wel wat volume genereren. Gelukkig beschikken de meeste akoestische buffetpiano’s met 3 pedalen over een oefenpedaal waardoor het klankvolume voor buren of gezinsleden enigszins kan beperkt worden.
- Hoewel een akoestische (vleugel)piano prachtig tot zijn recht kan komen in vele interieurs, is het instrument minder gemakkelijk te verplaatsen.
Om geen strepen in je vloer of parket te trekken wanneer je de piano wil verschuiven, kan je de wielen van je (vleugel)piano op teflon sokkels plaatsen. Dat schuift gemakkelijker.
Ons aanbod akoestische instrumenten
Akoestische piano’s of buffetpiano’s
Eens grasduinen in het aanbod akoestische buffetpiano’s? Surf eens naar onze webshop!
Akoestische vleugelpiano’s
Op ontdekking naar een akoestische vleugelpiano? Je vindt alle modellen in onze webshop.
Ben je er nog niet helemaal uit? Wil je je nog verder verdiepen?
Vraag dan onze Pianowijzer aan!
